كاركرد اوراق مشتقه در بازار بورس و گسترش آن، سبب لزوم بررسی صحت و
سقم آن از دید فقه اسلامی شده است. قراردادهای آتی به معاملهٔ
دین به دین و كالی به كالی و تفاوت آن با بیع كلی به كلی
ارتباط دارد. قرارداد آتی، صورت‌های گوناگونی دارد و بر اساس پذیرش
بطلان برخی از اشكال معامله دین به دین می‌توان صحت برخی صورت‌ها
را اثبات كرد؛ ولی باید بین بازار اولیه و ثانویه تفاوت قائل شد.
حق اختیار معامله را نمی‌توان شبیه قولنامه یا بیمه یا بیع العربون دانست؛ ولی قابلیت تصحیح شرعی را دارد.
●●مقدمه
بازار بورس، امروزه در بر دارندهٔ یكسری معاملات گوناگون است كه در اقتصاد كشور، آثار فراوانی دارد. خرید و فروش انواع اوراق بهادار، باعث تجهیز پس اندازهای كشور و نقدینگی بخش خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه‌های سرمایه گذاری بلند مدت می‌شود. آثار مهم و تعیین كنندهٔ بازار بورس سبب گسترش آن در سطح جهان و تحقق بازارهای بزرگ بورس در مناطق اروپا و امریكا و خاور دور شده است. امروزه، بازارهای بورس، نبض اقتصاد جهانی است؛ به گونه‌ای كه كم‌ترین نابسامانی در امور اقتصادی به سرعت، بازارهای بورس را به تپش وا می‌دارد و میلیاردها «دلار»، «یورو» یا «ین» را به ضرر یا به نفع افراد و مؤ‌سسه‌ها جابه‌جا می‌كند. بازار بورس، نهاد جدیدی است كه در دهه‌های اخیر رشد بی سابقه‌ای داشته است و با برخورداری از تجهیزات الكترونیكی و به كارگیری سیستم‌های رایانه‌ای و اینترنتی، هزاران معامله را در اندك زمانی بین افرادی كه در نقاط گوناگون جهان به سر می‌برند، انجام می‌دهد. كشورهای اسلامی نیز به تدریج در بازارهای بورس جهان شركت كرده، سرمایه‌های خود را به خرید سهام، اوراق قرضه و غیر آن اختصاص می‌دهند. ورود ابزارهای جدید برای انجام «مبادلات كالا در زمان آینده با نرخ معین» و اهمیت نفت در قرن بیستم، اوراق مربوط به خرید و فروش نفت را جزو مهم‌ترین اوراق بهادار قرار داده است. بورس اوراق بهادار تهران با پشت سر گذاشتن حوادث انقلاب، كار دوبارهٔ خود را پس از جنگ آغاز كرده و به تدریج، با گسترش مبادله‌های سهام و اوراق مشاركت، عرصهٔ عمل خود را در اقتصاد ایران گسترش داده است. لزوم تطابق معامله‌های بازار بورس با قواعد شرعی، اندیشه‌وران مسلمان را واداشته تا دربارهٔ معامله‌های بورس بررسی‌هایی فقهی را انجام دهند. با توجه به صحت معاطات و لزوم آن طبق رأی متأخران، بحث صحت خرید و فروش سهام امروزه مسلم است؛ اما در بازارهای بورس جهان، افزون بر سهام عادی و سهام ممتاز انواع اوراق قرضهٔ دولتی و شركتی، اوراق اختیار خرید و فروش، قراردادهای تحویل آتی خاص و یكسان در بارهٔ كالاهای اساسی مثل نفت، طلا و غیر آن مبادله می‌شود. مقاله حاضر می‌كوشد تا اوراق پیشین را تعریف كند؛ سپس مباحث فقهی مربوط به آن را مطرح و صحت و سقم آن را روشن سازد.
بقیه در ادامه مطلب...
●●مقدمه
بازار بورس، امروزه در بر دارندهٔ یكسری معاملات گوناگون است كه در اقتصاد كشور، آثار فراوانی دارد. خرید و فروش انواع اوراق بهادار، باعث تجهیز پس اندازهای كشور و نقدینگی بخش خصوصی به منظور تأمین مالی پروژه‌های سرمایه گذاری بلند مدت می‌شود. آثار مهم و تعیین كنندهٔ بازار بورس سبب گسترش آن در سطح جهان و تحقق بازارهای بزرگ بورس در مناطق اروپا و امریكا و خاور دور شده است. امروزه، بازارهای بورس، نبض اقتصاد جهانی است؛ به گونه‌ای كه كم‌ترین نابسامانی در امور اقتصادی به سرعت، بازارهای بورس را به تپش وا می‌دارد و میلیاردها «دلار»، «یورو» یا «ین» را به ضرر یا به نفع افراد و مؤ‌سسه‌ها جابه‌جا می‌كند. بازار بورس، نهاد جدیدی است كه در دهه‌های اخیر رشد بی سابقه‌ای داشته است و با برخورداری از تجهیزات الكترونیكی و به كارگیری سیستم‌های رایانه‌ای و اینترنتی، هزاران معامله را در اندك زمانی بین افرادی كه در نقاط گوناگون جهان به سر می‌برند، انجام می‌دهد. كشورهای اسلامی نیز به تدریج در بازارهای بورس جهان شركت كرده، سرمایه‌های خود را به خرید سهام، اوراق قرضه و غیر آن اختصاص می‌دهند. ورود ابزارهای جدید برای انجام «مبادلات كالا در زمان آینده با نرخ معین» و اهمیت نفت در قرن بیستم، اوراق مربوط به خرید و فروش نفت را جزو مهم‌ترین اوراق بهادار قرار داده است. بورس اوراق بهادار تهران با پشت سر گذاشتن حوادث انقلاب، كار دوبارهٔ خود را پس از جنگ آغاز كرده و به تدریج، با گسترش مبادله‌های سهام و اوراق مشاركت، عرصهٔ عمل خود را در اقتصاد ایران گسترش داده است. لزوم تطابق معامله‌های بازار بورس با قواعد شرعی، اندیشه‌وران مسلمان را واداشته تا دربارهٔ معامله‌های بورس بررسی‌هایی فقهی را انجام دهند. با توجه به صحت معاطات و لزوم آن طبق رأی متأخران، بحث صحت خرید و فروش سهام امروزه مسلم است؛ اما در بازارهای بورس جهان، افزون بر سهام عادی و سهام ممتاز انواع اوراق قرضهٔ دولتی و شركتی، اوراق اختیار خرید و فروش، قراردادهای تحویل آتی خاص و یكسان در بارهٔ كالاهای اساسی مثل نفت، طلا و غیر آن مبادله می‌شود. مقاله حاضر می‌كوشد تا اوراق پیشین را تعریف كند؛ سپس مباحث فقهی مربوط به آن را مطرح و صحت و سقم آن را روشن سازد.
بقیه در ادامه مطلب...
عکس جدید و فوق العاده زیبای لیلا اوتادی