یکی از مباحث جدید مطرح شده در بازار سهام ایران مفهوم بازارگردانی است. اما عدم موفقیت این ابزارها برای برآورده نمودن انتظارات، بحثهایی را در خصوص واکاوی علل این ناکامی ها و به تبع آن ارائه راهکارهایی برای بر طرف نمودن موانع پیش روی جهت ارتقا آن برانگیخته است.
اگرچه این مفهوم یک ابزار سودمند برای
بازارهای سهام می باشد، اما برای بهره مندی از مزایای آن باید اشکالات
ساختاری برطرف شده و پیش فرضهای مناسب ایجاد گردد. دربازارهای سهام گروههای
مختلفی فعال هستند و به تناسب نقش و ماهیت خود، هر کدام کارکردهای خاصی
دراین بازارها دارا می باشند. از جمله این گروهها به موارد زیر می توان
اشاره نمود:
۱) متخصصین specialists: افرادی هستند که دارای دانش تخصصی بوده و دربازار نقشهای متعددی ایفا می نمایند.
۲) کارگزاران brokers: به نمایندگی از دیگران وظیفه خرید و فروش سهام را برعهده دارند.
۳) dealers) معامله گران : کسانی هستند که به حساب خود معامله انجام می دهند و به نقدینگی بازار کمک می کنند.
۴) آربیتراژرها : arbitragersبا استفاده ازاختلاف قیمت در بازارهای مختلف، منافع بدست می آورند.
۵) speculators) ) سفته بازان : از فرصتهای کوتاه مدت بازار برای کسب سود بهره می برند.
۶) market makers بازارسازها
در
ادبیات مالی، بازارسازها۱ یا متخصصین۲، افراد یا موسساتی هستند که با هدف
کسب سود اقدام به خرید و فروش دارایی مالی(اوراق بهادار) می‌نمایند و بنا
به ماهیت عملکرد از نوسانات ناخواسته قیمت دارایی مالی می‌کاهند. بنابراین
بازارسازها در واقع بنگاههای اقتصادی هستند که فعالیت متکی بر دانش انجام
می دهند. این افراد یا مؤسسات ماهیتاً نمی توانند جزو کسانی باشند که به
اطلاعات داخلی شرکت دسترسی خاص دارند( در واقع insider نیستند) بلکه بر
اساس اطلاعات اقتصادی عمل می کنند. سود بازارسازها از مابه التفاوت مظنه
خرید و فروش بدست می آید.
در بورس ایران پدیده بازارگردانی(بازارسازی)
مفهومی جدید محسوب می‌گردد. بازارگردانی در بورس تهران از اسفندماه ۱۳۸۳
آغاز گردید. براساس آیین نامه اجرایی آن بازارگردانی "به منظور رفع عدم
تعادل های موقت بین عرضه و تقاضای سهام معین، پاسخگویی به سفارش های عرضه
تقاضا، افزایش نقدشوندگی سهام و با ثبات کردن قیمتها در دامنه نوسان محدود"
به تصویب شورای بورس رسید. در هنگام تصویب این سیستم تصور می شد که
بازارگردانها موجب می شوند در بازار ثبات ایجاد شود و به حفظ و تداوم ثبات
کمک می کنند. اما آیا از آغاز فعالیت تاکنون این مفهوم توانسته اهداف فوق
الذکر را برآورده نماید؟ آیا پیش فرضها و نحوه اجرای این مفهوم با مبانی
علمی و متداول آن تطابق دارد؟
برای جواب دادن به این سؤال ضمن بررسی و
معرفی نحوه فعالیت بازارگردانها در بازارهای مختلف، اهمیت رفتار و مکانیسم
عمل آنها را مد نظر قرار می دهیم.
بقیه در ادامه مطلب ...
عکس جدید و فوق العاده زیبای لیلا اوتادی